Vi kan setje hermeteikn rundt ord og ordgrupper som skil seg frå vanleg tekst. Teiknet skal stå framfor og etter den utskilde teksten.

• Språkrådet si side om hermetikn er ei viktig kjelde til denne sida.

Fleire teikn

Teiknet har fleire namn: hermeteikn, gåseauge eller sitatteikn. Vi kan skrive det på ulike måtar, f.eks. «Vildanden» eller ”Vildanden”.

Både i handskrift og typografi har det vore vanleg å setje det første av de to teikna nede og det andre oppe, for eksempel „slik”.

Når du vil utheve noko i ein tekst, kan du ofte velje mellom å kursivere teksten eller å setje han mellom hermeteikn.

Sitat

Hermeteikn kan vi mellom anna bruke når vi gjev att ordrett noko som er sagt, skrive eller tenkt.

Eksempel:

• Då sa Jonn: «Eg håper læraren snart vil gje oss litt meir å gjere!»

• Skolen skal ha nulltoleranse mot krenking som mobbing, vald, diskriminering og trakassering», står det i § 9 i opplæringslova.

• «Galnare kan det ikkje bli!» tenkte Per.

Namn

Det er vanleg å bruke hermeteikn ved namn på bøker, songar, filmar, dikt, båtar og liknande. Bruk gjerne hermeteikn når dei gjer meninga klarare.

Eksempel:

• «Pål sine høner» er ein festleg song.

• «Kommandøren» er ein båt.

Skilje ut ord og uttrykk

Hermeteikn kan vi bruke til å skilje ut ord og uttrykk som er utanom det vanlege, som vi ikkje går god for sjølv, eller som vi bruker ironisk eller med atterhald.

Eksempel:

• Sjølv om han sleppte inn 16 mål i kampen, såg han framleis på seg sjølv som «eksperten».

• Fruktsalaten var «øye» god!

Replikkar – rekkefølgje av teikn

Mellom hermeteikn skal det ikkje stå andre teikn enn dei som høyrer til i den siterte teksten. Dette betyr at kommaet ofte kjem etter hermeteiknet. Sjå sida Rekkefølgje av teikn. 

Eksempel:

• «Kjem du?» spurde ho.

• «Eg kjem ein tur i kveld», svara han.

Fleire hermeteikn

Inne i ytringar som står i hermeteikn, bruker vi opphøgde komma eller apostrofar når det er behov for fleire hermeteikn.

Eksempel:

•  «Slagordet ’der du er’ vert brukt av Globalskolen», sa lærar Per.

Replikkstrek

Vi kan nytte tankestrek/replikkstrek i staden for hermeteikn ved direkte tale. Tankestreken/replikkstreken skal ha eitt mellomrom mellom seg og teksten som kjem etter.

Eksempel:

• – Jaja, sa Jorunn, – her var det lite gull å finne.

Hermeteikn eller replikkstrek?

Øvingar

Øving 1	Øving 2	Øving 3